Optymalne środowisko dla przebiegu procesów metabolicznych to pH krwi wynoszące około 7,35 – 7,45. Zachwianie równowagi między ilością kwasów i zasad może skutkować licznymi objawami chorobowymi, takimi jak bóle głowy, chroniczne zmęczenie czy demineralizacja kości. Walkę z zakwaszeniem organizmu wspomaga odpowiednia dieta – przywróć organizmowi równowagę kwasowo-zasadową!

Równowaga kwasowo-zasadowa czyli co powoduje zakwaszenie?

Równowaga kwasowo-zasadowa występuje w momencie, gdy w płynach ustrojowych organizmu istnieje odpowiedni stosunek kationów i anionów, czyli substancji o ładunku dodatnim oraz ujemnym. Zachowana równowaga kwasowo-zasadowa wpływa na utrzymanie odpowiedniego pH oraz, co ważne, warunkuje prawidłowy przebieg wielu procesów życiowych w ustroju. Należy jednak pamiętać, że w organizmie stale zachodzą procesy metaboliczne, których produktami są zarówno substancje o odczynie zasadowym, jak i w większej mierze – kwasy. Kwasy powstają nawet podczas utleniania podstawowych składników odżywczych:

• węglowodanów,
• białek,
• tłuszczy.

Z tego też powodu nawet w warunkach fizjologicznych może dochodzić do zakwaszenia orgnizmu.

W ustroju funkcjonuje wiele mechanizmów regulujących równowagę kwasowo-zasadową, jak bufory krwi oraz tkanek, usuwanie dwutlenku węgla przez płuca oraz wydalanie kwasów i zasad przez nerki. Znaczący wpływ na równowagę kwasowo-zasadową, a tym samym tzw. zakwaszenie ma również:

• skład diety, przyjmowanie używek i leków, stres oraz aktywność fizyczna, przy czym negatywny wpływ może mieć aktywność zarówno znikoma, jak i nadmierna.

Dieta a równowaga kwasowo-zasadowa

Każdy produkt spożywczy charakteryzuje się swoistym składem pierwiastków, zarówno kwasotwórczych jak i zasadotwórczych, dlatego też skład diety ma znaczący wpływ na równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Głównym sposobem określenia wpływu produktu spożywczego na równowagę kwasowo-zasadową, przy założeniu odpowiedniej podaży energii, jest określenie stosunku sumy milirównoważników pierwiastków kwasotwórczych do pierwiastków zasadotwórczych. Do pierwiastków zakwaszających organizm zaliczane są głównie:

• chlor,
• fosfor,
• siarka.

Natomiast do pierwiastków zasadotwórczych zalicza się przede wszystkim:

• wapń,
• sód,
• potas,
• magnez.

Co powoduje zakwaszenie organizmu?

W diecie zazwyczaj dominują produkty powodujące zakwaszenie organizmu, czyli te w których w głównej mierze znajdują się pierwiastki kwasotwórcze.

Zobacz które produkty przechylają równowagę kwasowo-zasadową w kierunku zakwaszenia, lista niestety nie jest krótka:

• ostrygi,
• ryby,
• jaja (zwłaszcza żółtko),
• wieprzowina, wołowina, cielęcina, drób,
• podroby mięsne,
• sery podpuszczkowe,
• produkty zbożowe, przy czym bardziej zakwaszają produkty rafinowane, np. chleb pszenny, biały ryż,
• cukier i produkty go zawierające,
• soja, groch,
• żurawina, borówki,
• używki jak alkohol, kawa, herbata (prócz herbaty zielonej), napoje słodzone.

Odkwaszanie organizmu dietą czyli produkty alkalizujące + czy cytryna odkwasza?

Do produktów odkwaszających organizm należą warzywa, przy czym największą zdolność alkalizowania ma fasola, buraki, marchew, pomidory. Produkty będące źródłem pierwiastków odkwaszających to również: mleko, ziemniaki, kasza jaglana, kasza gryczana, migdały oraz orzechy włoskie. Zdolność odkwaszania organizmu posiadają także owoce, przede wszystkim czarne porzeczki, pomarańcze oraz cytryny.

W licznych owocach, a także w warzywach, znajdują się sole kwasów organicznych, jak:

• kwas cytrynowy (cytryny, ananasy, pomidory),
• kwas jabłkowy (jabłka, pomidory, śliwki),
• kwas szczawiowy (szczaw, rabarbar, szpinak, truskawki),
• kwas winowy (winogrona),
• kwas benzoesowy (żurawina, borówki).

Mimo, iż kwasy te nadają kwaśny smak produktom, to ich losy w organizmie są odmienne, przez co inaczej oddziałują na równowagę kwasowo–zasadową. W wyniku utleniania kwasu cytrynowego oraz jabłkowego powstają kationy o charakterze alkalizującym czyli produkty będące ich źródłem odkwaszają organizm. Dla odmiany w końcowym etapie przemian kwasu benzoesowego powstają związki o charakterze zakwaszającym, natomiast kwas szczawiowy oraz winowy rozkładany jest do dwutlenku węgla oraz wody, przez co nie wpływa na zakwaszenie organizmu.

Objawy zakwaszenia

W momencie gdy we krwi dojdzie do nadmiernego nagromadzenia substancji o charakterze kwaśnym lub wystąpi niedobór substancji o charakterze zasadowym, równowaga kwasowo–zasadowa zostanie zachwiana w kierunku zakwaszenia organizmu, czyli acydozy. Dochodzi wówczas do przemieszczenia elektrolitów, zwłaszcza potasu, z wnętrza komórek do przestrzeni pozakomórkowej.

Zarówno ta zmiana, jak i zmiana odczynu wywiera wpływ na aktywność enzymów, a co za tym idzie – również na przemiany metaboliczne. W przypadku zakwaszenia organizmu obserwuje się zmniejszoną kurczliwość mięśnia sercowego oraz zmniejszone zużycie glukozy przez tkankę mózgową, która jest jednym źródłem energetycznym mózgu. Ponadto dochodzi do zwiększonego katabolizmu, czyli rozpadu białek i wzmożonej glukoneogenezy.

Co ważne, organizm broni się przed zakwaszeniem zużywając pierwiastki zasadotwórcze (m.in. wapń, magnez, sód) do zobojętniania wydalanych kwasów, w konsekwencji może dojść do utraty wapnia z kości oraz kamicy nerkowej.

Objawy zakwaszonego organizmu to między innymi:

• zmęczenie nie ustępujące mimo odpoczynku,
• bóle głowy,
• apatię,
• pogorszenie wyglądu cery,
• starczy wygląd,
• utratę apetytu,
• skłonność do nerwicy,
• zaburzoną przemianę materii,
• zmniejszone wykorzystywanie składników odżywczych przez zakwaszony organizm.

Zakwaszenie organizmu zwiększa prawdopodobieństwo powstania kamicy nerkowej, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz schorzeń skóry. Przykładem nagromadzenia kwasów w organizmie jest chociażby dna moczanowa, kiedy to dochodzi do nagromadzenia kwasu moczowego w płynie stawowym, tkankach i narządach. Warto wspomnieć, że zaburzona równowaga kwasowo-zasadowa wpływa na powinowactwo leków do białek, przez co może zmniejszać się ich działanie terapeutyczne.

Zakwaszenie organizmu – leczenie

Odkwaszanie polega na przywróceniu równowagi kwasowo-zasadowej. Organizm ma naturalną tendencję do zakwaszenia. Również potencjalna zdolność produktów do zakwaszania jest większa niż potencjalna zdolność produktów do odkwaszania. Aby więc zadbać o równowagę kwasowo – zasadową ustroju należy dostarczać wraz z dietą większą ilość produktów odkwaszających organizm, np. w proporcji 3:1 lub 4:1 w stosunku do produktów zakwaszających.