Wraz z biegiem czasu zmieniają się potrzeby żywieniowe organizmu, zarówno w kontekście energetyczności jak i wartości odżywczej diety. Zdrowe żywienie seniora, które dostarczy przede wszystkim niezbędnych witamin i mikroelementów przyczyni się do opóźnienia procesów starzenia organizmu oraz pozwoli na dłuższe utrzymania lepszej kondycji i stanu zdrowia.

Energetyczność diety

Zapotrzebowanie seniorów na energię zmniejsza się, ze względu na:

  • zmniejszoną podstawową przemianę materii
  • spadek beztłuszczowej masy ciała,
  • obniżoną aktywność fizyczną

co w efekcie zmniejsza zużycie energii przez ustrój.

Indywidualne zapotrzebowanie na kilokalorie planuje się na podstawie rozmiarów ciała takich jak wzrost i masa ciała, istotny jest również wiek i aktywność fizyczna. Ustalone zostały jednakże normy spożycia dla osób powyżej 75 roku życia, które charakteryzują się niską aktywnością fizyczną, jest to odpowiednio:

  • energetyczność diety na poziomie 1750 – 1950 kcal na dzień dla mężczyzn oraz

  • 1500 – 1700 kcal dziennie dla kobiet.

Wartość odżywcza diety

Dieta seniora powinna obfitować w składniki odżywcze aby w jak największym stopniu opóźniać procesy starzenia organizmu. Głównym elementem jadłospisu powinny być węglowodany, gdyż to one są kluczowym źródłem energii dla mózgu. Jeśli nie występują dolegliwości trawienne to należałoby wprowadzić do diety takie produkty jak: pieczywo razowe, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty, kasze groboziarniste np. gryczana, płatki zbożowe m.in. owsiane, jednocześnie eliminując cukier i słodycze – w ten sposób zapobiegnie się również wahaniom glukozy we krwi. Ważnym składnikiem diety jest także białko, które można dostarczyć przede wszystkim za pomocą chudego mięsa, ryb i nabiału. Nie należy również unikać tłuszczów, gdyż to one są budulcem błon komórkowych oraz substancji białej mózgu, w tej roli dobrze sprawdzi się olej lniany oraz olej rzepakowy dodawany do potraw.

Jeśli chodzi o witaminy i składniki mineralne, to organizm seniora potrzebuje taki sam ich zestaw jak osoby w młodym wieku, jednakże zmieniają się potrzeby ilościowe. Osoba w wieku podeszłym potrzebuje większej dawki:

  • witaminy D, gdyż spada zdolność jej syntezy w skórze oraz pogarsza się jej metabolizowanie w wątrobie i nerkach, należy więc wprowadzić suplementację dostosowaną do obecnego stężenia witaminy D w organizmie, dodatkowo warto zadbać o odpowiednie jej spożycie z dietą za pomocą ryb, nabiału czy jajek

  • wit. B2, B6, B12 oraz kwasu foliowego co wynika z ich gorszego wchłaniania oraz często wpływu chorób na ich wykorzystanie. Proponujmy więc produkty zbożowe, najlepiej pełnoziarniste jeśli są dobrze tolerowane, jajka, mięso w formie gotowanej, pieczonej czy duszonej, delikatne nasiona roślin strączkowych (np. dodatek soczewicy do zupy krem),  ryby oraz warzywa i owoce

  • antyoksydantów czyli beta-karotenu, wit. A, C i E, które chronią przed wolnymi rodnikami i obniżają ryzyko rozwoju przewlekłych chorób. Jednym słowem w diecie powinny znaleźć się warzywa oraz owoce, najlepiej w każdym posiłku, jeśli produkty te nie są tolerowane w formie surowej i np. wywołują dolegliwości trawienne – można zaproponować tarte surówki, zupy, gotować warzywa na parze czy przygotowywać musy owocowe lub pieczone owoce,

  • wapnia co jest konsekwencją jego zmniejszonego wchłaniania i przyswajania, a także utraty masy kostnej. Warto więc zadbać o spożycie nabiału, natomiast wapń można również znaleźć w rybach z puszki które zjadamy wraz ze szkieletem, w maku, sezamie czy chociażby zielonych warzywach.

Warto podkreślić, że po menopauzie zmniejsza się zapotrzebowanie kobiet na żelazo.

Należy również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu czyli wypijać nie mniej niż 8 szklanek wody dziennie, gdyż osoby w wieku podeszłym są bardziej narażone na odwodnienie. Również w ten sposób zapobiegnie się zaparciom, powstawaniu infekcji dróg moczowych a tym samym ochroni nerki.

Mogą pojawić się pewne trudności

Niestety wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko rozwoju niedożywienia. Stan ten występuje u około 60% osób powyżej 70 lat i rozwija się najczęściej ze względu na zwiększoną zachorowalność na choroby przewlekłe a także stopniową utratę łaknienia. Niedożywienie pogarsza pracę wszystkich narządów i układów w organizmie oraz osłabia odporność komórkową, dlatego też jego szybkie rozpoznanie ma ogromne znaczenie dla kondycji fizyczno-umysłowej oraz wyników leczenia chorób towarzyszących. Osobami najbardziej narażonymi na rozwój niedożywienia są seniorzy, którzy:

  • cierpią na choroby przewlekłe,

  • stosują wiele leków jednocześnie

  • mają braki w uzębieniu, problemy z gryzieniem, schorzenia jamy ustnej,

  • mają słaby apetyt oraz pogorszenie odczuwania smaku,

  • cierpią na brak samodzielności, są apatyczni, izolują się.

W tej sytuacji należy zwrócić uwagę aby osoba z niedożywieniem spożywała 5-6 posiłków w ciągu dnia, dbając jednocześnie o atrakcyjny wygląd posiłków oraz dostosowaną konsystencję pożywienia do stanu zdrowia osoby, w razie potrzeby pomagać przy spożywaniu posiłków.